1、A Numroderfrence ISO13770:1997 (F) NORME INTERNATIONALE ISO 13770 Premiredition 19971215 Bouteillesgazenalliagedaluminium Exigencesoprationnellespourviter lesfissuresdugoulotetdelogive AluminiumalloygascylindersOperationalrequirementsforavoidance ofneckandshouldercracksISO13770:1997(F) ISO1997 Droit
2、sdereproductionrservs.Saufprescriptiondiffrente,aucunepartiedecettepubli cationnepeuttrereproduiteniutilisesousquelqueformequecesoitetparaucunpro cd,lectroniqueoumcanique,ycomprislaphotocopieetlesmicrofilms,sanslaccord critdelditeur. Organisationinternationaledenormalisation Casepostale56 CH1211Genv
3、e20 Suisse Internet centraliso.ch X.400 c=ch;a=400net;p=iso;o=isocs;s=central ImprimenSuisse ii Avantpropos LISO(Organisationinternationaledenormalisation)estunefdration mondialedorganismesnationauxdenormalisation(comitsmembresde lISO).LlaborationdesNormesinternationalesestengnralconfieaux comitstec
4、hniquesdelISO.Chaquecomitmembreintressparune tudealedroitdefairepartieducomittechniquecrceteffet.Les organisationsinternationales,gouvernementalesetnongouvernementales, enliaisonaveclISOparticipentgalementauxtravaux.LISOcollabore troitementaveclaCommissionlectrotechniqueinternationale(CEI)en cequico
5、ncernelanormalisationlectrotechnique. LesprojetsdeNormesinternationalesadoptsparlescomitstechniques sontsoumisauxcomitsmembrespourvote.Leurpublicationcomme Normesinternationalesrequiertlapprobationde75 %aumoinsdes comitsmembresvotants. LaNormeinternationaleISO13770atlaboreparlecomittechnique ISO/TC5
6、8, Bouteillesgaz ,souscomitSC4, Contraintesdeservicedes bouteillesgaz .ISO ISO13770:1997(F) iii Introduction Lexprienceacquiseaucoursdesannesamontrque,dunefaon gnrale,ilconvient,certainsgards,derserverauxbouteillesen alliagedaluminiumuntraitementdiffrentdeceluiaccordauxbouteilles fabriquespartirdaut
7、resmatriaux,commeparexemplelacier.Certains alliagesoucertainsprocessusdefabricationposentnotammentdes problmesdefissurationauniveaudugoulot,delogiveoudecesdeux lmentslafois.Lesconditionsquipeuvententranerlafissurationau niveaudugoulotetdelogivedelabouteilledpendentdelasensibilitdu matriau,delaconcep
8、tiondelabouteille,desdfautsdefabricationoude contraintesdefonctionnementnonmatrises.Lobjetduprsent documentestdefournirdesmodesopratoiresrecommandspourles contrlesdefonctionnementeffectuerafinderduirelerisquede fissurationdugoulotet/oudelogivedesbouteillesgazenaluminium. Lasensibilitdumatriau,laconc
9、eptiondelabouteilleetlesdfautsde fabricationsonttraitsdanslISO7866.NORMEINTERNATIONALE ISO ISO13770:1997(F) 1 BouteillesgazenalliagedaluminiumExigences oprationnellespourviterlesfissuresdugoulotetdelogive 1Domainedapplication LaprsenteNormeinternationalespcifiedesmodesopratoirespermettantdeprvenirla
10、fissurationdugoulotet delogivedesbouteillesgazenalliagedaluminiumdunecontenanceeneaucompriseentre0,5let150l. 2Rfrencesnormatives Lesnormessuivantescontiennentdesdispositionsqui,parsuitedelarfrencequienestfaite,constituentdes dispositionsvalablespourlaprsenteNormeinternationale.Aumomentdelapublicatio
11、n,lesditionsindiques taientenvigueur.Toutenormeestsujettervision,etlespartiesprenantesdesaccordsfondssurlaprsente Normeinternationalesontinvitesrechercherlapossibilitdappliquerlesditionslesplusrcentesdesnormes indiquesciaprs.LesmembresdelaCEIetdelISOpossdentleregistredesNormesinternationalesenvigueu
12、r unmomentdonn. ISO7866: 1) ,Bouteillesgazsanssoudureenalliagedaluminium,rechargeables,pourusageinternational Conception,fabricationetrception . ISO10461:1993, BouteillesgazsanssoudureenalliagedaluminiumContrlesetessaispriodiques . ISO10463:1993, BouteillespourgazpermanentsContrleaumomentduremplissa
13、ge . ISO10920:1997, BouteillesgazFiletagesconiques25Epourleraccordementdesrobinetssurlesbouteilles gazSpcifications . ISO11113:1995, Bouteillesgazliqufis(lexceptiondelactylneetduGPL)Contrleaumomentdu remplissage. ISO11116: 1) ,BouteillesgazFiletagesconiques17Epourleraccordementdesrobinetssurlesboute
14、illes gazSpcifications . ISO11191:1997, BouteillesgazFiletagesconiques25Epourleraccordementdesrobinetssurlesbouteilles gazCalibresdevrification . ISO11219: 1) ,BouteillesgazFiletagesconiques17Epourleraccordementdesrobinetssurlesbouteilles gazCalibresdevrification . ISO11372:1995, Bouteillesactylnedi
15、ssousContrleaumomentduremplissage . ISO11755:1996, Bouteillesgazsurcadrespourgazpermanentsetliqufis(lexclusiondelactylne) Contrleaumomentduremplissage . ISO13341: 1) , BouteillesgazMontagedesrobinetssurlesbouteillesgaz . _ 1) publier.ISO13770:1997(F) ISO 2 3Dfinitions PourlesbesoinsdelaprsenteNormei
16、nternationale,lesdfinitionssuivantessappliquent. 3.1fissuredugoulot: Dfautprenantlaformeduneligneverticalelelongdufiletage(nepasconfondreavec desmarquesdetaraud)et/outraversantlapartiesuprieuredugoulotvoirfigures1a)et1b). 3.2pli: Dfautdefabricationdunerpartitioningaleetonduledumtal,formantunearteetu
17、ncreuxdans lapartieintrieuredelogiveetpouvantsepropagerdanslapartiefiletevoirfigures2a)et2b). 3.3fissure de logive: Dfautpartantgnralementdunplidanslapartieintrieuredelogive,pouvantse propagerdanslapartiecylindriqueusineoufiletevoirfigures2a)et2b). 4Modesopratoires Lesinformationsetmodesopratoiressu
18、ivantsontpourobjetdeprvenirlaformationdefissuresauniveaudu goulotetdelogivedesbouteillesgazenalliagedaluminium. 4.1Contrledesfiletagesdugoulotetdelogiveinterne chaqueoccasionounebouteillesetrouvedpourvuedesonrobinet(cestdireaumomentdunerpreuve, dunchangementdeserviceoudunremplacementderobinet)ilestn
19、cessairedeprocderunexamenvisuelde lapartiesuprieuredelabouteille,desfiletagesdugoulotetdelogiveinternepourvrifierquilsnontaucundfaut. Lesprocduresdecontrlesontdonnesen4.3,4.4et4.6. 4.2Vrificationdelacompositiondumatriau Ilestreconnuquuneteneurleveenplombestprjudiciablelintgritstructurelledunebouteil
20、legazen alliagedaluminium.Ilestimportantdevrifierquelateneurenplombrestedansdeslimitesacceptables. AttentionAudbutdesannes1980,desbouteillesonttfabriquespartirdaluminiumrefondu contenantplusde0,01%deplomb.Lesnumrosdesriedecesbouteillessontconnusetpeuventtre obtenusauprsdesfabricants.Ilconvientdesass
21、urerquecesbouteillessontretiresduserviceetmises aurebut. Lacompositiondelacouledetoutebouteilleneuveestvrifiesouslaresponsabilitdufabricantetdoittre signalesurlescertificatsdefabrication.Pourtoutebouteilleneuve,lateneurenplombindiquedoittreconforme lISO7866. Siunefissurationalieuencoursdutilisation,
22、lescertificatsdefabricationpeuventtreconsultspourdterminersi cellecinestpasdueuneteneurenplombtropleve.Lecaschant,onpeutenvisagerderetirerduservice lesbouteillesfaitespartirdecettecoule. 4.3Contrleavantlemontagedurobinet Avantdemettreunebouteilleenservice,ilestncessairedesassurerquelecontrleinterned
23、ugoulotetde logiveabienteffectuconformmentlISO7866et/oulISO10461.Voirlesfigures1a),1b),2a)et2b) pourdesexemplesdedfautsrechercherlorsdececontrle. 4.4Contrledesfiletagesdelabouteilleetdurobinet 4.4.1Gnralits Quilsaientdjtutilissounon,ilconvientdecontrlertouslesrobinetsavantloprationdemontage.Lextrmit
24、 dufiletagedurobinetdoittreexemptedebavuresetdartesquipourraientendommagerouarracherlefiletagedu goulotdelabouteille.Ilestgalementncessairedevrifierquelaconicitestcorrecte.(Voirfigure3.)ISO ISO13770:1997(F) 3 Onpeutgalementavoirprendreencomptependantcecontrlecertainescaractristiquescommelovalisation
25、 desfiletsdegoulotdelabouteilleetlancessitdelesretarauderpourcorrigerlesdfauts. 4.4.2Vrificationdelajustementdesfiletagesdelabouteilleetdurobinet Danslecasdunebouteilleneuve,ilestncessairedesassurer,avantlemontagedurobinet,quelestolrances dufiletageraccordantlerobinetsurlabouteilleconviennent.Pourle
26、stolrancesacceptables,voirlISO10920 concernantlesdimensionsetlISO11191concernantlavrificationparcalibre. Pourlesbouteillesdjenservice,ilconvientdeprendreencomptelefaitquelaconicitdurobinetpeuttresoit suprieure(voirfigure3,casB),soitinfrieure(voirfigure3,casC),soitgalecelledelabouteille(voirfigure3,
27、casA),cederniercasreprsentantlasituationidale. 4.4.3Explicationsrelativesauxcartsdeconicitpossibles Voirlafigure3. Lusinagepeutproduiredesfiletagesdeconicitsdiffrentessurlabouteilleetsurlerobinet.Lorsdumontagedu robinet,ilconvientdevrifierquelestolrancesdefiletagedurobinetetdelabouteillepermettentun
28、raccord acceptable,telquindiqulafigure3. Figure3,casA:ajustementdefiletageidal.Choisirdanslamesuredupossibleunrobinetetunebouteille avecuntelajustement. Figure3,casB:conditionsdeconicitacceptables.Lerobinetpeuttremontsurlabouteille. Figure 3,cas C:conditionsdeconicitinacceptables.Lemontagedurobinets
29、urlabouteillenestpas recommandavecuntelajustement. NOTE Danslecas C,silestolrancesdefiletagesontplusgrandesquecellesdonnesdanslISO 10920,une dformationlocalepeutseproduiredesniveauxdecoupledeserragerelativementbasempchantdobtenirltanchit. DanslecasB,lescontraintesportentsurlapartieinfrieuredesfilets
30、delabouteille,partiequidemandeunecontrainteplus grandepourquilyaitdformationplastiquedumatriau.IlconvientdoncdviterlesconditionsrelativesaucasC,siles tolrancesdefiletagesontplusgrandesquedanslISO10920,surtoutpourlesalliagessusceptiblesdefissurationsous chargesoutenue.(Pourlessaidefissurationsouschar
31、gesoutenue,voirlISO7866:,annexeD).Lafigure4montredefaon schmatiquelergimedecontraintesdeplusieursmontagesentrelefiletagedurobinetetceluidelabouteille. LesconditionsrelativesaucasBsontacceptables,cellesrelativesaucasAsontidales.Lesmthodesde vrificationdesfiletagesdelabouteilleetdurobinetfontlobjetdel
32、ISO11191etdelISO11219. 4.5Contrledescouplesdemontagedurobinet Lesrobinetsfiletageconiquedoiventtremontsaveclepluspetitcoupledeserragecompatibleavecles paramtresdefonctionnementetgarantissantltanchitauxgaz.Pourmonterlesrobinetssurlesbouteilles, suivredansleurintgralitlesmodesopratoiresdonnsdanslISO13
33、341. Attention Nejamaisutiliserdevaleurdecouplesansavoirobservlesprocduresexactesde mesuragedcritesdanslISO13341. NOTEUnemthodepourrduirelacontraintedetractiondanslegoulotconsisterenforcerlacolleretteparfrettage(le goulotestainsisoumisunecompression).Ilestncessairedechoisirlematriaudelacollerettedef
34、aonquilsoit compatibleavecceluidelabouteille,pourviterparexemplelacorrosiongalvanique,etc.Ilconvientquecettemthodede rductionlocalisedescontraintesdetractionsoitmiseeno euvreparlefabricant,ousoussadirection. 4.6Contrleaumomentduremplissage EnplusdesexigencesspcifiesdanslISO10463,lISO11113,lISO11372e
35、tlISO11755,lescontrlessuivants doiventtreeffectus.ISO13770:1997(F) ISO 4 4.6.1Avantleremplissage,examinerlapartiesuprieuredugoulotdelabouteillepourdcelertoutemarquede fissure.Voirfigures1a)et1b). Lesfissurespeuventprendrelaformedunemarqueradialesurlapartiesuprieuredugoulot,partantdufiletage poursepr
36、opagerverslapartiesuprieuredugoulot.Silexamenvisuelrvleunetellemarque,onpeutnettoyer lgrementlasurfacelaidedepapierabrasifafindevrifierquilsagitbiendunefissureetnondunesimple marquesuperficielle. Lesbouteillesprsentantdesfissuresauniveaudugoulotdoiventtreretiresduserviceetmisesaurebut. 4.6.2Aprslere
37、mplissage,ilconvientdecontrlerchaquebouteillepoursassurerquellenefuitpascause dunefissuredugoulot.Cecontrlepeuttreeffectuconjointementaveclessaidtanchithabitueldujoint robinet/bouteille.Sionutiliseunesolutiondtectricedefuitedetypeliquide(compatibleaveclaluminiumetlegaz contenu),pulvriserlasolutionde
38、faoncouvrirlejointdefiletageetlapartiesuprieuredugoulot.Ilconvientde prendregardeviteruneventuelleinterfrencevisuelledelapartdelarondelleindiquantladatedpreuve,si elleexiste.Ilestpermisdavoirrecoursdautresmthodesquivalentesetdutiliserparexempleundtecteurde fuitedetyperenifleur. Lesbouteillesprsentan
39、tdesfuitesparfissuredugoulotdoiventtreretiresduserviceetmisesaurebut.ISO ISO13770:1997(F) 5 Lgende 1 Fissuresdugoulot 2 Partiesuprieuredugoulot 3 Propagationdefissuredanslegoulot Figure1a)Schmadefissuresdugoulot Figure1b)PhotographiedefissuresdugoulotISO13770:1997(F) ISO 6 Lgende 1 Fissuresdelogive
40、2 Plis 3 Propagationdefissuredanslogive Figure2a)SchmadeplisetfissuresdelogiveISO ISO13770:1997(F) 7 Figure2b)PhotographiedeplisetfissuresdelogiveISO13770:1997(F) ISO 8 CasAAucuncartdeconicitentrelerobinetetlabouteilleCasidal CasBConicitdurobinetinfrieurecelledelabouteilleCasacceptable,peuttreemploy CasCConicitdurobinetsuprieurecelledelabouteilleCasinacceptable,nepeutpastreemploy Figure3cartsdeconicitpossibles (voir4.4.3)ISO ISO13770:1997(F) 9 Figure4Diagrammereprsentantleffetdel