1、A Numroderfrence ISO/TR3666:1998(F) RAPPORT TECHNIQUE ISO/TR 3666 Deuximedition 19981215 Viscositdeleau ViscosityofwaterISO/TR3666:1998(F) ISO1998 Droitsdereproductionrservs.Saufprescriptiondiffrente,aucunepartiedecettepublicationnepeuttrereproduiteniut ilisesousquelque formequecesoitetparaucunprocd
2、,lectroniqueoumcanique,ycomprislaphotocopieetlesmicrofilms,sanslaccordcr itdelditeur. Organisationinternationaledenormalisation Casepostale56 CH1211Genve20 Suisse Internet isoiso.ch ImprimenSuisse ii Avantpropos LISO(Organisationinternationaledenormalisation)estunefdrationmondialedorganismesnationau
3、xde normalisation(comitmembresdelISO).LlaborationdesNormesinternationalesestengnralconfieaux comitstechniquesdelISO.Chaquecomitmembreintressparunetudealedroitdefairepartieducomit techniquecrceteffet.Lesorganisationsinternationales,gouvernementalesetnongouvernementales,en liaisonaveclISOparticipentga
4、lementauxtravaux.LISOcollaboretroitementaveclaCommissionlectro techniqueinternationale(CEI)encequiconcernelanormalisationlectrotechnique. LatcheprincipaledescomitstechniquesdelISOestdlaborerlesNormesinternationales.Exceptionnellement, uncomittechniquepeutproposerlapublicationdunrapporttechniquedelun
5、destypessuivants: type1:lorsque,endpitdemaintsefforts,laccordrequisnepeuttreralisenfaveurdelapublicationdune Normeinternationale; type2:lorsquelesujetenquestionestencoreencoursdedveloppementtechniqueoulorsque,pourtoute autreraison,lapossibilitdunaccordpourlapublicationduneNormeinternationalepeuttree
6、nvisagepour lavenirmaispasdanslimmdiat; type3:lorsquuncomittechniquearunidesdonnesdenaturediffrentedecellesquisontnormalement publiescommeNormesinternationales(cecipouvantcomprendredesinformationssurltatdelatechnique parexemple). Lesrapportstechniquesdestypes1et2fontlobjetdunnouvelexamentroisansaupl
7、ustardaprsleur publicationafindedciderventuellementdeleurtransformationenNormesinternationales.Lesrapports techniquesdetypes3nedoiventpasncessairementtrervissavantquelesdonnesfourniesnesoientplus jugesvalablesouutiles. LISO/TR3666,rapporttechniquedutype3,atlaborparlecomittechniqueISO/TC28, Produitsp
8、trolierset lubrifiants. Cettedeuximeditionannuleetremplacelapremiredition(ISO/TR3666:1977),dontelleconstitueunervision technique. LesannexesAetBduprsentRapporttechniquesontdonnesuniquementtitredinformation.RAPPORTTECHNIQUE ISO ISO/TR3666:1998(F) 1 Viscositdeleau 1Domaine dapplication LeprsentRapport
9、techniquefournitlesvaleursdeviscositdeleaudiffrentestempraturesderfrence.La viscositdeleauestfrquemmentutilisedanslemondeentiercommebasepourlecalibragedeviscosimtres relatifs. 2 Valeursdeviscositdeleau Laviscositdynamique, h ,etlaviscositcinmatique, n ,deleau20Cetlapressionatmosphriquenormale (0,101
10、325MPa)sontdonnespar h =1,0016mPa s n =1,0034mm 2 /s Lincertituderelativeestime,associeauxdeuxvaleurs,est0,17%commedtailldanslannexeA. NOTE1 Lesvaleursdelaviscositindiquescidessussontbasessurlavaleurde1,0019mPa srapporteparSwindells etal.,en1952(voirlannexeB),cequitaitgalementlabasedelISO/TR3666:197
11、7,etquicorrespondlchellede tempratureIPTS48.Lamodificationdecettevaleurde0,0003mPa sestdueladiffrencede12mKentreleschellesde tempratureIPTS48etITS9020C. Basesurunevaluationcritiquedesrsultatsdemesuresdeviscositdeleaupublisentre1949et1994(voir lannexeA),ladpendancedetempraturedelaviscositdeleau,expri
12、meparlerapportdeviscosit V r =h ( T)/h (20C)pourdestempratures Tentre15Cet40C,estdonneparlesvaleursrpertoriesdansle Tableau1. Tableau1Valeursrecommandespourlerapportdeviscosits(dynamiques) V r = hh ( T)/hh (20C)deleau pourdiffrentestempraturesderfrence;lamassevolumique rr ,lescoefficientsdetempratur
13、e U h , U n et lecoefficientdepression gg Temprature, T C Rapportde viscosit dynamique, V r Masse volumique, rr kg/m 3 Coefficientde temprature, U h K 1 Coefficientde temprature, U n K 1 Coefficientde pression, gg 10 4 MPa 1 15 1,1360 0,0006 999,10 0,0265 0,0264 6,14 20 1,00000 998,20 0,0245 0,0243
14、4,28 23 0,9306 0,0004 997,54 0,0235 0,0232 3,28 25 0,8885 0,0003 997,04 0,0228 0,0225 2,65 30 0,7958 0,0003 995,65 0,0213 0,0210 1,22 40 0,6514 0,0002 992,21 0,0188 0,0185 +1,20ISO/TR3666:1998(F) ISO 2 Pourplusdinformations,lecoefficientdepression, g ,estdonnparlquationsuivante: g h h = 1 d dp (1) o
15、 p estlapression,enmgapascals. Lescoefficientsdetemprature, U h et U n , sontdonnsparlesquations2et3: U h = - 1 h h d dT (2) U n = - 1 n n d dT (3) Lesincertitudessontnoncescommeintervalledeconfianceunniveaudeconfiancede95%.Lestempratures sontconformeslchelledetempratureinternationaleITS90. 3 Ralisa
16、tiondelaviscositdeleau LesvaleursdeviscositnotesdansleprsentRapporttechniqueserfrentdeleaufrachementbidistille. Lorsdelutilisationdeaupourlecalibragedesviscosimtres,lesquelssontsensiblesauxeffetsdetensionde surface(parexemple,lesviscosimtrescapillaires),unsoinparticulierdoittreprispourvitertoutecont
17、amination aveclesproduitstensioactifs.Danscecas,ilestrecommanddutiliserunquipementfabriqupartirdesilice fonduepourladistillationetlestockagedeleau.ISO ISO/TR3666:1998(F) 3 AnnexeA (informative) Rsultatsdemesuresdelaviscositdeleau Utiliserlaviscositdeleau20Cetlapressionatmosphriquecommelabasemtrologi
18、quedemesuredela viscomtrieestpratiquecourantedanslemondeentier.Basessurlavaleurde h (20C)=1,0019mPa scomme ilatpubliparSwindells etal .1en1952,lesvaleursdelaviscositdeleauaccepteslcheloninternational, commenoncdansISO/TR 3666:1977,sont h (20 C)=1,002 mPa spourlaviscositdynamiqueet n (20C)=1,0038mm 2
19、 /spourlaviscositcinmatiqueavecuneincertitudeestimede0,25%pourlesdeux valeurs. Dupointdevueprsent,cesvaleursrequirentunemisejourpourlesraisonssuivantes: a) selonlanouvellechelledetempratureinternationaleInternationalTemperatureScale,ITS90,lavaleurde laviscositde1,002mPa s,laquelletaitdtermineenutili
20、santlaIPTS48,nestplusvalablepour20,000C, maissappliqueunetempraturede19,988C.Lechangementrelatifdelaviscositcorrespondantcette diffrencedetempraturede12mKestde3 10 4 etnepeutpastrengligconcernantunerptabilit de1 10 4 quiestraliseavecdesmesuresprcises; b) enplusdelaviscosit20C,ilestrecommandquedesval
21、eursderfrenceextrmementprcisessoient disponiblesdansunechelledetempratureplusgrande,particulirement23Cet25C,lesquellessont frquemmentutilisescommetempraturesderfrence; c) ilestillogiquedindiquerquatrechiffresvalidespourlaviscositdynamiqueetcinqpourlaviscosit cinmatiquetoutenindiquantlammeincertitude
22、pourlesdeux; d) encequiconcernelesconnaissancesactuellessurlaviscositdeleau16,lincertitudeestimede0,25% estconsidreinvraisemblablementleve. DepuisletravaildeSwindells etal.,quatreautresdterminationsabsoluesdelaviscosit,effectuesdirectement surleauetutilisantdiffrentesmthodes,onttpublies25.Lesincerti
23、tudesnoncesparlesauteursne sontpasdirectementcomparablesentreellesetindiquentgalementlexistencededviationssystmatiquesnon dceles.Parconsquent,enlabsencedautresinformations,lamoyennenonpondredescinqrsultatsaboutit unevaleurde1,0020mPa s0,0014mPa s6.Ilyacependantdefortesraisonsdeconsidrerlesrsultatsde
24、 Swindellsetal.1etdeBerstadetal.5plusfiablesquelesautresvaleurs.Puisquelesdeuxrsultatsne concordentpasdansleslimitesdelincertitudenonceparlesauteurs,ilnesemblepasappropridemodifierla valeurdebase(lexceptiondeladaptationauxchangementsdelchelledetemprature)jusqucequede nouveauxrsultatsexprimentauxsoie
25、ntdisponibles. Malgrceci,lesinformationsdisponiblesindiquentquelincertitudedelaviscositdeleauestinfrieure0,25%. Entantquestimation,unevaleurde0,17%quicouvretouslescinqrsultatsexprimentaux,estconsidre commereprsentationadquatedesconnaissancesactuellesdelaviscositdeleau.ISO/TR3666:1998(F) ISO 4 Annexe
26、B (informative) Bibliographie 1 Swindells,J.F.;Coe,J.R.;Godfrey,T.B.:AbsoluteViscosityofwaterat20C.Dans:J.Res.NBS48 (1952),pp.131. 2 Roscoe,R.;Bainbridge,W.:ViscosityDeterminationbytheOscillatingVesselMethod.II.TheViscosityof Waterat20C.Dans:Proc.Phys.Soc.72(1958),pp.585595. 3 Malyarov,G.A.:Opredele
27、nievyazkostivodypritemperature20C.(Dterminationdelaviscositdeleau 20C.)Dans:TrudyVses.NauchnoIssled.Inst.Metrologii37(1959),pp.125140. 4 Kestin,J.;Shankland,J.R.:TheFreeDiskasanabsoluteViscometerandtheViscosityofWaterinthe Range25C150C.Dans:J.NonEquil.Thermodyn.6(1981),pp.241256. 5 Berstad,D.A.;Knap
28、stad,B.;Lamvik,M.,Skjlsvik,P.A.,Trklep,K.andye,H.A.:Accurate MeasurementsoftheViscosityofWaterintheTemperatureRange19.525.5C.Dans:PhysicaA151 (1988),pp.246280. 6 Bauer,H.;Binas,E;Broeke,H.;Vlkel,L.:Newrecommendedviscosityvaluesforwaterasthe metrologicalbasisofviscometry.Dans:PTBMitteilungen105(1995),pp.99105.ISO/TR3666:1998(F) ISO ICS17.060 Prixbassur4pages